İsrail’in Normalleşme Adımlarına Libya Boykotu

İsrail Dışişleri Bakanı Eli Cohen ve Libya Dışişleri Bakanı Necla Menguş, Roma’da gerçekleştirdikleri görüşme sonrasında Libya’da İsrail karşıtı protestoların başladığı bildirildi.

Protestolar ülke genelinde yayılmaya başladığı sırada Başbakan Abdulhamid Dibeybe, Menguş’un görüşmeleri kendi bilgisi dışında gerçekleştiğini öne sürerek Menguş’u görevden aldı. Dibeybe, Filistin davasına olan bağlılığını yeniden teyit etti. Bunun bir örneği olarak Başbakan Dibeybe, Trablus’ta bulunan Filistin Büyükelçiliği’ni ziyaret etti ve gerilimi hafifletmeye çalıştı.

İsrail Algısı ve Filistin Davasına Bağlılık

2022 yılında Arab Barometre tarafından yapılan bir araştırma, İsrail algısı, normalleşme süreci ve Filistin davasına yönelik tutumun Arap ülkelerinde incelendiğini gösterdi. Bu araştırma, Libya’da İsrail karşıtlığının toplumun genel tabanında güçlü olduğunu ve Filistin meselesinin öncelikli bir sorun olarak görüldüğünü göstermektedir. Ayrıca, 1957 yılında çıkarılan bir yasa, Libya’da İsrail ile ilişkilerin yasa dışı olduğunu belirtmektedir. Bu nedenle, eski lideri Muammer Kaddafi tarafından yönetilen Libya’nın Filistin davasına olan desteğinin siyasi ve toplumsal dinamiklerde güçlü bir iradeyle karşılandığı söylenebilir.

Libya’da bu gelişmeler yaşanırken, İsrail ile ekonomik ve diplomatik ilişkiler kurmayı amaçlayan Körfez ve Kuzey Afrika ülkelerinin aksine, toplumun İsrail karşıtlığının güçlü olduğunu ve Filistin davasına olan duyarlılığın hala önemli olduğunu göstermektedir.

Yerel ve Uluslararası Aktörlerin Yaklaşımları

İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun Libya ile yapılan görüşmelerin propaganda aracına dönüştüğü söylenebilir. Bu görüşmeler, Libya’daki bazı gruplar için bir fırsat penceresi olarak görülmüştür. Bu durum, farklı bölgelerden silahlı grupların Trablus’ta gösterilere katılmak üzere hareket etmesine ve ülke genelinde protestoların şiddetlenmesine yol açmıştır.

Ayrıca, İsrail ve Libya arasındaki görüşmelerin sızdırılmasına ABD’nin tepki gösterdiği görülmektedir. Bu durum, normalleşme sürecini tehlikeye atabileceği düşüncesine neden olmaktadır. Bu nedenle, Biden yönetiminin son iki yılda Libya ve İsrail arasındaki normalleşme anlaşmasını desteklediği ve arabuluculuk rolü üstlendiği söylenebilir.

Öte yandan, Libya’da ise İsrail ile ilişkilerin geliştirilmesinin iç politika açısından fırsatlar sunabileceği düşüncesi yer almaktadır. İsrail’le kurulacak diplomatik ilişkilerin, ilgili aktörlerin iç politikalarını geliştirme potansiyeline sahip olduğuna inanılmaktadır. Bu durum, Libya’nın içinde bulunduğu kırılgan siyasi atmosferi dikkate alarak Başbakan Dibeybe’nin dikkatli hareket etmesi gerektiği mesajını taşımaktadır.

Sonuç olarak, İsrail’in normalleşme girişimleri Libya’da güçlü bir kamuoyu ve toplum engeliyle karşılaşmıştır. Bu durum, İsrail’in bölgedeki normalleşme sürecini etkileyebilir. Ayrıca, Libya’da parçalı siyasi ve güvenlik yapı, Başbakan Dibeybe’nin varoluş mücadelesi vermesine ve meşruiyetini tartışmalı hale getirmesine neden olmaktadır.