ABD’nin drone üretiminde %90 oranında Çin’e bağımlılığı

ABD’de İnsansız Hava Aracı Üretimi ve Çin Bağımlılığı

ABD’de insansız hava aracı üretimi, hala büyük ölçüde Çin menşeli parçalara bağımlı şekilde ilerliyor. Hem askeri hem de ticari alanlarda kullanılan drone sistemlerinin kritik bileşenlerinin çoğu Çin’de üretiliyor. Ukrayna savaşı ve Tayvan’daki gerginlikler, Washington’u yerli üretime yönlendirse de mevcut sistemler hala Çin’e bağımlı.

Çin’in Küresel Drone Pazarındaki Hakimiyeti

Drone Industry Insights UG verilerine göre Çin, küresel ticari drone pazarının yaklaşık %90’ını elinde tutuyor. Bataryalar, kameralar ve radyo sistemleri gibi temel parçaların büyük çoğunluğu Çin’de üretiliyor. ABD merkezli birçok şirket ise hala bu bileşenlere ulaşmak için Çin tedarik zincirine bağlı durumda.

ABD’nin Eski Ulusal Güvenlik Konseyi görevlisi Josh Steinman, “Bu donanımlar ve üretim yeteneği konusunda neredeyse tamamen en büyük düşmanımıza bağımlıyız.” açıklamasında bulundu.

Askeri Farkındalık ve Çin Bağlantısı

Geçtiğimiz ay ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance, Quantico’daki bir Deniz Piyadeleri drone etkinliğinde Çin yapımı bir FPV gözlüğü takarken görüntülendi. Binbaşı Hector Infante, gözlüğün “orduya ait olmadığını” ve sadece “gösterim amaçlı kullanıldığını” ifade etti. Beyaz Saray ise konuyla ilgili açıklama yapmadı.

Tedarik Zincirinde Yeniden Yapılanma

Pentagon’dan sözleşme alan Amerikan şirketleri, Çin’e uygulanan yaptırımlar nedeniyle alternatif tedarik zincirleri oluşturmaya çalışıyor. ABD merkezli Skydio firması, Çinli parçalara erişimini kaybettikten sonra üretim sürecinde değişikliklere yöneldi.

Pentagon İnovasyon Birimi’nden Trent Emeneker, “Çin, küresel drone sektörünü bir yıl boyunca durdurabilir. Bu sadece ABD için değil, tüm Batı dünyası için bir ulusal güvenlik meselesi.” dedi.

Ancak bazı şirketler, Pentagon’un onay süreçlerinin sektörü yavaşlattığını savunuyor. Orqa adlı bir başka şirketin ürünlerinde Çin yapımı parça bulunmasının ardından ABD ordusu alımları durdurdu. Orqa CEO’su Srdjan Kovacevic, “Batı’daki çoğu drone şirketi hala Çin parçalarına bağımlı.” diyerek üretimi kendi bünyelerine aldıklarını ifade etti.

Yaptırımlar ve Yeni Tartışmalar

ABD Ticaret Bakanlığı, Çin yapımı tüm drone ve bileşenlerin ithalatını yasaklamayı gündemine aldı. Bu girişim, yalnızca Çinli üreticilerden değil, Amerikan yatırım çevrelerinden de eleştiri aldı.

Amerikan girişim sermaye firması Andreessen Horowitz’in baş hukuk sorumlusu Jai Ramaswamy, bakanlığa sunduğu görüşte şu ifadeleri kullandı: “Kritik drone bileşenlerinin tüm yabancı düşman kaynaklardan bir anda kaldırılması, Amerikan drone endüstrisi üzerinde yıkıcı etki yaratır.”

Replicator Girişimi ve Onaylar

Pentagon’un 2023 yılında başlattığı “Replicator” girişimi kapsamında, düşük maliyetli binlerce drone üretimi hedefleniyor. İlk teslimatların 2025 yılının Ağustos ayında yapılması planlanırken sektör temsilcileri, projenin yeterince teşvik sunmadığını belirtiyor.

ABD ordusunun drone tedariki için başvurduğu “Blue List” sisteminde ise yalnızca Çin parçası içermeyen modeller onay alabiliyor. 2025 yılı itibarıyla bu listede yalnızca 23 başvuru onaylanmış durumda.